سوالات متداول

زغال‌سنگ نام کانی سیاه‌رنگی است که از پسماند مواد گیاهی دوران‌های قدیم زمین‌شناختی (میلیون‌ها سال پیش) تشکیل شده‌است و به‌عنوان سوخت و نیز مادهٔ اولیهٔ برخی صنایع شیمیایی برای تولید گاز، کُک، روغن، قطران و غیره استفاده می‌شود.

البته برخی از زمین‌شناسان معتقدند که زغال‌سنگ کالتوئد.نت.مت.منت.مت.ونت.وتئمنئ.توتن.وئ.من.ئ.ئمننی از جِرم زغال‌سنگ کربن است. از دیگر ترکیبات زغال‌سنگ میتوان به هیدروژن، نیتروژن، اکسیژن و گوگرد اشاره کرد . انواع زغال‌سنگ در دوران‌های گوناگون زمین‌شناسی و تحت شرایط مختلفی به وجود آمده‌اند. پوده (تورب) ، نخستین مرحله تشکیل زغال‌سنگ است.

پس از آن به ترتیب لیگنیت، زغال‌سنگ نیمه بیتومینه، زغال‌سنگ بیتومینه و زغال‌سنگ آنتراسیت با درجات مختلف درون‌داشت مواد تشکیل‌دهنده قرار دارند.

زغال‌سنگ از فشرده شدن و تحمل گرما برخی گیاهان به وجود می‌آید که اکثراً از گیاه سرخس می‌باشد.

کوره های ذوب فلزات ، کارخانجات فروسیلیس ها و کارخانجات فروآلیاژ ها

زغال سنگ پس از نفت و گاز دومین منبع مهم انرژی در جهان محسوب می شود. ذخایر زغال سنگ اکتشاف شده حداقل تا 150 سال آینده قادر به تامین انرژی برای بشر خواهد بود. ایران با ذخایر قطعی 1/1 میلیارد تن در رتبه 26 جهان قرار دارد، که درصورت تکمیل پروژه های اکتشافی این رتبه به 12 کاهش می یابد. حدود 55 تا 77 درصد ذخایر ایران در زون زغالی طبس واقع شده است. مجموعه ی معادن زغال سنگ طبس در چهار منطقه پروده، نایبند، مزینو و آبدوغی واقع شده است. زغال دو منطقه اول از نوع کک شو و دو منطقه دیگر از نوع حرارتی است. منطقه پروده با وسعت 1200 کیلومتر مربع و ذخیره قطعی 398 میلیون تن، مهمترین منطقه زغال دار نوع کک شو در ایران و منطقه مزینو با وسعت 1290 کیلومتر مربع و ذخیره قطعی 400 میلیون تن نیز مهمترین منطقه زغال دار نوع حرارتی در ایران محسوب می شوند. بر مبنای کاربردهای زغال سنگ در چهار حیطه، بعنوان منبع حرارتی، زغال کک شو، تهیه مشتقات هیدروکربونی از زغال و کاربردهای خاص، حوزه زغالی طبس قادر به تبدیل شده به یک عسلویه جدید انرژی- صنعتی در استان و کشور است. راه اندازی کامل معادن در کلیه مناطق چهارگانه به صورت سرمایه گذاری داخلی و خارجی، احداث کارخانجات فرآوری، احداث نیروگاه های تولید برق، احداث پالایشگاه قطران، پالایشگاه تولید مشتقات از زغال سنگ، پالایشگاه تولید سوخت مایع از زغال سنگ، احداث کارخانجات استحصال فلزات استراتژیک از زغال سنگ و احداث کارخانجات تولید محصولات جانبی از زغال سنگ لازمه کار برای این تبدیل می باشد.

کارخانه ذغال‌شویی (که با عنوان کارخانه زغال‌شویی نیز شناخته می‌شود) تأسیساتی است که زغال سنگ خاک و سنگ را شستشو می‌دهد، آن را به قطعات کوچکتر می‌شکند (مرتب‌سازی) و برای فروش در بازار آماده می‌کند. در این تأسیسات غالباً زغال سنگ را به وسیله اتومبیل‌های ریلی، بارها یا کشتی بارگیری می‌کنند.

در تمامی مراحل شستشویی ذغال سنگ ذخیره‌سازی این ماده معدنی اهمیت بالایی دارد. به همین منظور نیز انبارهایی با ظرفیت‌های متنوع در کارخانجات ذغال شویی احداث می‌شود. به‌طور کلی جابجایی و ذخیره‌سازی ذغال سنگ بخش مهمی از فرایند شستشوی آن است.

از جمله شرکت‌های ایرانی فعال در حوزه زغال‌شویی در ایران می‌توان به کارخانه ذغال‌شویی کانی کربن طبس، ذغال سنگ زرند، زغال البرز، سوادکوه و… اشاره کرد.

نگه‌داری و ذخیره‌سازی زغال سنگ استخراج شده از معدن ماده اولیه کارخانه زغال‌شویی را تأمین می‌کند. این ماده اولیه شامل زغال سنگ و سایر ناخالصی‌ها و آلودگی‌های همراه است که در کارخانه زغال‌شویی شسته شده و به غلظت مطلوب می‌رسد. زغال‌سنگی که در کارخانه زغال‌شویی مورد استفاده قرار می‌گیرد در مراحل مختلف شستشو نیاز به ذخیره‌سازی دارد و انبار نگه‌داری از آن نیز در نزدیکی محل کارخانه زغال‌شویی است. زغالی که از انبارهای نگه‌داری تحویل کارخانه شستشو می‌شود غلظت متفاوتی دارد و همین موضوع نیز سبب می‌شود که خروجی کارخانه بر حسب تن در ساعت متفاوت باشد. عموماً این ماده به وسیله نوار نقاله یا لودر و بولدزر به کارخانه شستشو تحویل داده می‌شود و در کارخانه نیز برای بازیایی مواد احیاکننده به آن می‌زنند. نمونه‌گیری پیش از احداث و راه‌اندازی کارخانه زغال‌شویی عموماً فرایند نمونه‌گیری صورت می‌پذیرد. در این فرایند یک نمونه معمولی از معدن زغال‌سنگ در یک دوره زمانی مشخص مورد سنجش قرار می‌گیرد. روش نمونه‌گیری نیز مطابق با استاندارهای ارائه شده انجمن ASTM مشخص می‌شود. خرد کردن خرد کردن ماده اولیه ورودی به کارخانه شستشوی زغال سنگ سبب می‌شود که مراحل کنترل و پردازش با تسلط بیشتری صورت پذیرد و در واقع یکی از بخش‌های مهم شستشوی زغال خرد کردن زغال سنگ است.

ذغال سنگ به حدود تولید 30 درصد از کل تولید برق ایالات متحده در سال 2017 منجر شد. نیروگاه ها بخار را با سوختن ذغال سنگ و بخار تبدیل می کنند. توربین (ماشین آلات تولید انرژی مکانیکی چرخشی) برای تولید برق استفاده می شود.

بسیاری از صنایع و کسب و کار دارای نیروگاه های متفاوتی هستند و بعضی از آنها برای تولید برق، بیشتر در گرمایش و نیروگاه های ترکیبی از زغال سنگ استفاده می کنند.

بسیاری از صنایع از ضایعات زغال سنگ استفاده می کنند. صنایع بتنی و کاغذ مقدار زیادی زغال سنگ را برای تولید گرما می سوزانند. صنعت فولاد از فولاد به طور غیر مستقیم استفاده می کند. کک ذغال سنگ در معرض کوره های زغال سنگ قرار می گیرد. صنعت فولاد از کک ذغال سنگ برای استخراج سنگ آهن برای تولید فولاد استفاده می کند. درجه حرارت بالا ایجاد شده توسط سوزاندن کک ذغال به فولاد قدرت و انعطاف پذیری مورد نیاز برای پل ها، ساختمان ها و اتومبیل ها مورد استفاده است.

جناب آقای مرحوم حاج علی اصغر حاجی بابا در سال 1347

کارخانجات فروسیلیس و کارخانجات فروآلیاژ ها و کوره های ریخته گری و ذوب فلزات